Sáng 14/11, với 459/471 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành (92,17% tổng số đại biểu), Quốc hội thông qua Luật Thanh tra (sửa đổi).

Trước đó, Quốc hội biểu quyết thông qua khoản 1 Điều 78 dự luật về ban hành kết luận thanh tra – quy định mới được đưa vào luật nhằm khắc phục tình trạng chậm ban hành kết luận thời gian qua.

Theo đó, trong 15 ngày từ khi nhận được dự thảo kết luận, người ra quyết định thanh tra phải ký ban hành kết luận và chịu trách nhiệm về kết luận, kiến nghị của mình. Thủ trưởng cơ quan quản lý Nhà nước cùng cấp có trách nhiệm đôn đốc, kiểm tra để bảo đảm việc ban hành kết luận đúng thời hạn quy định.

Với dự thảo kết luận thanh tra về vụ việc liên quan đến an ninh, quốc phòng, vụ việc quan trọng, phức tạp, người ra quyết định thanh tra phải có văn bản báo cáo thủ trưởng cơ quan quản lý Nhà nước cùng cấp. Chậm nhất là 30 ngày khi nhận được văn bản báo cáo, thủ trưởng cơ quan quản lý Nhà nước cùng cấp có ý kiến bằng văn bản về nội dung được báo cáo.

Trường hợp thủ trưởng cơ quan quản lý Nhà nước không trả lời hoặc không có ý kiến khác với dự thảo kết luận thì người ra quyết định thanh tra ban hành ngay kết luận. Nếu thủ trưởng cơ quan quản lý Nhà nước cùng cấp có ý kiến bằng văn bản yêu cầu bổ sung, làm rõ về nội dung dự thảo kết luận thì chậm nhất là 30 ngày kể từ ngày nhận được văn bản đó, người ra quyết định thanh tra phải hoàn thiện, ban hành kết luận.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng, việc chậm trễ, ban hành kết luận thanh tra không kịp thời là một trong các tồn tại đã được chỉ rõ qua tổng kết thi hành Luật Thanh tra năm 2010, có nguyên nhân một phần Luật Thanh tra chưa quy định đầy đủ, chặt chẽ, nhưng nguyên nhân chủ yếu là khâu tổ chức thực hiện luật chưa nghiêm.

Thời gian qua, Thanh tra Chính phủ đã chủ động thực hiện một số giải pháp nhằm chấn chỉnh, khắc phục tình trạng này. Đến nay, trong 15 cuộc thanh tra do Thanh tra Chính phủ chậm ban hành kết luận, Thanh tra Chính phủ đã ban hành 7 kết luận; đã báo cáo Thủ tướng 6 dự thảo kết luận. Còn 2 cuộc thanh tra đã cơ bản kết thúc, đang hoàn thiện dự thảo kết luận (dự kiến trong tháng 11).

Tổng cục, cục quản lý lĩnh vực phức tạp được lập thanh tra chuyên ngành

Luật Thanh tra sửa đổi quy định tổng cục, cục thuộc bộ được thành lập cơ quan thanh tra chuyên ngành. Thanh tra tổng cục, cục là cơ quan của tổng cục, cục thuộc bộ, thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành trong phạm vi quản lý; tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Thanh tra tổng cục, cục được thành lập theo quy định của luật; theo quy định của điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên; tại tổng cục, cục thuộc bộ có phạm vi đối tượng quản lý Nhà nước chuyên ngành, lĩnh vực lớn, phức tạp, quan trọng đối với phát triển kinh tế – xã hội theo quy định của Chính phủ.

Ngoài ra, Luật cũng cho phép UBND tỉnh được thành lập thanh tra sở. Theo Điều 26, thanh tra sở được thành lập tại sở có phạm vi quản lý rộng và yêu cầu quản lý chuyên ngành phức tạp, hoặc do UBND cấp tỉnh quyết định căn cứ vào yêu cầu quản lý Nhà nước tại địa phương và biên chế được giao.

Thanh tra sở thực hiện nhiệm vụ thanh tra trong phạm vi mà sở được giao tham mưu, giúp UBND cấp tỉnh thực hiện quản lý Nhà nước; thực hiện nhiệm vụ tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Theo ông Hoàng Thanh Tùng, quy định này nhằm đổi mới tổ chức, nâng cao hiệu quả hoạt động của thanh tra sở. Thực tế tại mỗi tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hiện có từ 15 đến 19 tổ chức thanh tra sở nhưng biên chế rất ít, hoạt động nặng về hình thức, hiệu quả thấp.

Luật Thanh tra sửa đổi có 118 điều, hiệu lực thi hành từ 1/7/2023.

Sơn Hà